Dziś kilka słów o dolegliwości, z którą boryka się aż 75% kobiet  w okresie ciąży- najczęściej w III trymestrze. Jest to zjawisko całkowicie normalne, wynikające ze zwiększenia się ilości płynów w organizmie oraz ucisku na naczynia żylne i limfatyczne przez dzieciątko. Zazwyczaj pojawiają się opuchnięcia stóp i okolic stawów skokowych. Nasilają się one pod wieczór, w ciepłe dni oraz po dłuższym staniu lub siedzeniu. Najczęściej ustępują po kilku godzinach spędzonych w pozycji leżącej, z nogami ułożonymi powyżej poziomu serca. Gdyby jednak utrzymywały się dłużej niż 24 godzin warto skonsultować się z lekarzem, by wykluczyć ewentualne wystąpienie stanu przedrzucawkowego.

Pomimo, że obrzęki kończyn dolnych w ciąży są zjawiskiem fizjologicznym, niosą ze sobą pewne ryzyko. Mogą powodować zarówno powstawanie żylaków i pajączków, jak również prowadzić do zakrzepicy żył głębokich. Ta ostatnia dolegliwość bywa szczególnie niebezpieczna, bo może przyczynić się do zatoru płucnego, a nawet śmierci. Warto też pamiętać, że zwiększone ryzyko wystąpienia zakrzepicy istnieje także w okresie połogu. Dlatego  jeżeli zauważysz, że Twoje nogi (lub jedna noga) stały się czerwone, ocieplone, bolesne to skontaktuj się pilnie z chirurgiem naczyniowym.

Przy tej okazji wspomnę także, że od stycznia 2017 kobiety w ciąży mają prawo dostać się do każdego lekarza w ramach NFZ w dniu zgłoszenia lub najpóźniej w ciągu 7 dni roboczych.

Jak zatem możemy zmniejszyć odczucie ciężkości, bólu, obrzęków nóg?

Jaką zastosować profilaktykę by nie nabyć się trwałych powikłań? 

 Istnieje kilka sposobów, które warto wdrożyć w okresie ciąży i połogu:

• Zakładaj rajstopy lub pończochy kompresyjne. Dla działania profilaktycznego wystarczy 1 stropień ucisku. Bardzo ważny jest odpowiedni dobór produktu. Do sklepu medycznego należy wybrać się z rana (wówczas nogi nie są jeszcze bardzo spuchnięte) i poprosić o pobranie pomiaru i dopasowanie odpowiedniego rozmiaru. Nie można kupować „na oko” by nie zrobić sobie sztucznej stazy. Stosowanie kompresoterapii zalecane jest profilaktycznie w III trymestrze oraz połogu. Ja swoim pacjentkom zalecam także na czas porodu (sama stosowałam). Powinno się ją zakładać na cały dzień – przed wstaniem z łóżka. Jeżeli z jakiś względów nie będziesz jej nosić codziennie, to warto przynajmniej podczas: lotu samolotem, dłuższego siedzenia, dłuższego stania.
• Unikaj długotrwałej pozycji siedzącej oraz stojącej. Kobieta w ciąży nie powinna przebywać w niej dłużej niż 2 godziny bez przerwy.
• Nie krzyżuj nóg, nie zakładaj nogi na nogę. W stawach kolanowych utrzymuj jak najczęściej kąt rozwarty (także w nocy np. podczas leżenia na boku).
• Zalecaną pozycją do spania i odpoczynku jest leżenie na lewym boku- minimalizuje ona ucisk dzieciątka na żyłę główną dolną. Jednak nie należy spędzać zbyt długo tylko w tej pozycji.
• Wykonuj jak najczęściej (nawet 100 razy na godzinę) ćwiczenia pobudzające krążenie. Są to energiczne ruchy stóp i dłoni czyli tzw. dystalnych części ciała. Mogą być to zgięcia/wyprosty, krążenia, zaciskania palców, ruchy wkręcania żarówek.
• Wykonuj ćwiczenia oddechowe torem przeponowym oraz piersiowym. Warto połączyć je także z rozciąganiem okolic klatki piersiowej i grzbietu.
• Zadbaj o wygodne, luźniejsze buty, by nie uciskały stopy. Zazwyczaj trzeba wymienić na rozmiar większy ?
• Bezwzględnie unikaj podkolanówek oraz skarpetek ze ściągaczem.
• Zadbaj o dobre uwodnienie swojego ciała- pij co najmniej 8-10 szklanek dziennie wody.
• Można wspomóc się ziołowymi naparami, mającymi lekkie moczopędne działanie. Są to: pokrzywa, mniszek lekarski, korzeń łopianu. Należy to jednak zawsze skonsultować z lekarzem, bo zioła te mają też właściwości zagęszczające krew.
• Unikaj ogrzewania ciała (opalania, saunowania, dłuższego przebywania w wysokich temperaturach, ciepłych kąpieli) oraz znacznego oziębienia (także może zwiększyć obrzęki).
• Można spróbować stosować kąpiele zimno-cieplne. Zaczynaj od polewania ciepłą (nie gorącą) woda od stóp do okolicy połowy uda (w okresie ciąży nie rozgrzewamy okolic miednicy i brzucha, bo może to przyczynić się do przedwczesnego porodu). Następnie tą samą czynność wykonaj letnią (nie zimną) wodą. I tak kilka razy naprzemiennie. Każdy cykl powinien trwać ok 15-30 sekund. Co ważne – zawsze kończ letnią.
• Warto skonsultować się z fizjoterapeutą uro-ginekologicznym lub zajmującym się problemami krążeniowymi. Istnieją bezpieczne, a niezmiernie pomocne techniki manualne.

Jeżeli tylko masz problemy z żylakami lub obrzękami gorąco zachęcam do stosowania powyższych rad, przez cały okres ciąży i połogu. Zdecydowanie lepiej zapobiegać, niż leczyć. Niestety okres ciąży i połogu jest bardzo obciążający dla układu krążenia i systemu żylnego.